14. శ్రీరామవిజయము

ఇందులో చిత్రంగా రావణుడు లోహితాక్షుడనే దూతను రామునివద్దకి పంపించి పరశురాముడిచ్చిన పరశువును తనకిస్తే సీతను రామునికి యిచ్చివేస్తానని కబురుచేస్తాడు. శ్రీరామచంద్రమూర్తి అదివిని -

దేయోనైష హర ప్రసాద పరశుః -తేనా ధికం తామ్యతి। - అని

అంటే,

ఇలా చెప్పి హనుమద్వజచిహ్నితమైన రథాన్నధిరోహించి యుద్ధానికి సన్నద్ధుడైన రాముని చూచి రావణుడు -

రావణుని పరితాపాన్ని చూచిన మందోదరి తానే వీరపత్నిగా రణరంగంలో ప్రవేశిసానంటుందిలా -

– అని ఆమెను వారిస్తాడు. రామునితో తలపడతాదు. చివరకు మరణిస్తాడు।

ఇదే సందర్భంలో యుద్ధభూమిలో రావణుని కోదణ్ణా నధిరోహించిన నీలుణ్ణి వర్ణించే సందర్భంలో సమస్యాపూరణపద్యం -

ఎప్పుడైతే ప్రకాశిస్తున్న ఆసురకాంతల కన్నీటి ప్రవాహములాయన్నట్లున్న మృగతృష్టికలవంటి జల ప్రవాహసమ న్వితమైన ప్రస్రవణపర్వతాన్ని చేతధరించిన నీలుడు రావణుని కోదణ్డాగ్రమునధిష్ఠించేడో, వాణ్ణిచూస్తున్న దేవతాసమూహాలకిలా అనిపించింది - ‘ధనుఃశృంగే భృంగః తదుపరి గిరిస్తత్రజ్ఞులధిః || ’ - అని

రామబాణం

విధివిలాసం

సీతయొక్క అగ్ని ప్రవేశం (సమస్యాపూరణశ్లోకం)

శ్రీరామచంద్రమూర్తి తనవద్దకు వచ్చిన మందోదరినిచూచి - ‘కిమాజ్ఞాపయతి మహాభాగా మందోదరీ?’ - అని నతశిరస్కుడై అడుగుతాడు. ఆమె ఆయనను ప్రశంసితుందిలా

-అంటుంది.

రాక్షసులకు సహగమనం ఆచారంకాదుకావున ఆమె పూర్వరాజ్ఞిగా మర్యాదనందుతూ విభీషణాంతఃపురంలో రాజమాతతో సమానమైన గౌరవాన్ని పొందమని అభ్యర్థిస్తాడు శ్రీరామచంద్రమూర్తి.

చిత్రమైన ఘట్టం

శ్రీరామపట్టభిషేకం పూర్తవుతుంది. ఒక్క సారిగా అంగదుడు రామునకభిముఖంగా నిలచి -

ఆకాశవాణి:

తరువాత హనుమ రాముని ఇలా స్తోత్రముచేస్తాడు:

తులసీదాసు:

చివరగా భరతవాక్యం -

అందుకే ప్రయోజనం - శ్రీమహానాటకంధత్తే కేవలం బ్రహ్మ నిర్మలమ్ || అని చెప్పబడింది.

మానవజన్మ చారితార్ధ్యంకూడా ఇదేనని - ‘యస్తు రామం నపశ్యేత్తు….విగ్దరతి’-అనిచెప్పబడిందికదా !

శుభం భూయాత్